نمایندگان پارلمان اروپا کارزار جمهوری اسلامی ایران علیه بهائیان را «آزار برنامهریزیشده»، «جنایت حکومتیِ سازمانیافته علیه بشریت»، «الگوی مستمر ظلم» خوانده، محکوم کردند.
استراسبورگ — پارلمان اروپا هفتهٔ گذشته نقض حقوق اقلیت دینیِ بهائی توسط جمهوری اسلامی ایران را «قویاً محکوم» کرد و با محکوم کردن بیش از ۴۵ سال «آزار و سرکوبِ سیستماتیکِ بهائیان»، از مقامهای اروپایی خواست نگرانیهای پارلمان را به حکومت ایران منتقل کنند.
ماریا لوئیس آلبوکرکی (Maria Luís Albuquerque)، کمیسر اتحادیۀ اروپا، در پاسخ رسمی به این بحث گفت که اتحادیۀ اروپا «همچنان صدای خود را بلند خواهد کرد و مصرّانه از حکومت ایران خواهد خواست تا رعایت آزادیهای بنیادین همگان، از جمله اعضای جامعهٔ بهائی و دیگر اقلیتهای قومی و دینی در آن کشور را تضمین کند.»
این محکومیت از طریق یک قطعنامهٔ اضطراری تاریخی و بیسابقه صادر شد؛ جدیدترین اقدام مستقل پارلمان اروپا که بیانگر نگرانی عمیق آن از شدت آزار و سرکوبی است که بهائیان با آن روبهرو هستند. این قطعنامه با ۵۴۹ رأی موافق نمایندگان پارلمان اروپا و در نمایشی کمنظیر از اتحاد فراحزبی به تصویب رسید.
قطعنامههای اضطراری از ابزارهای مهم پارلمان اروپا هستند که برای اعلام نگرانیهای عمومی در زمینهٔ حقوق بشر و سایر مسائل صادر میشوند؛ در این مورد خاص، این قطعنامه به چندین دهه آزار و سرکوب بهائیان در ایران میپردازد.
این قطعنامه با عنوان «دربارهٔ تشدید آزار و سرکوب بهائیان در ایران»، عدم بهرسمیت شناختهشدن جامعهٔ بهائی در قانون اساسی، بازداشتها و حبسهای خودسرانه، ناپدیدسازیهای قهری، محرومیت از خاکسپاریِ شایسته، مصادرهٔ اموال، محرومیت از تحصیل و اشتغال و نفرتپراکنی رسانههای تحت کنترل حکومت علیه بهائیان را مستند میسازد.
این قطعنامه همچنین در حالی صادر شده است که تنها چند روز پیش از آن، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، آثار و پیامدهای «انباشته» ناشی از آزار و سرکوب اقلیتها توسط حکومت ایران را محکوم کرد و بهطور ویژه دربارۀ وضعیت حقوق بشرِ بهائیان ابراز نگرانی کرد.
همچنین در قطعنامۀ اتحادیه اروپا، به سندی محرمانه مربوط به سال ۱۹۹۱ اشاره شده که به امضای رهبر جمهوری اسلامی رسیده است. این سند، سیاستهای آزار و سرکوب علیه بهائیان را بهشکل رسمی تدوین کرده و خواستار «مسدود شدن مسیر پیشرفت و توسعۀ جامعهٔ بهائی» شده است.
آلساندرو بندتی (Alessandro Benedetti)، نمایندۀ جامعهٔ جهانی بهائی در نهادهای اروپایی در بروکسل، گفت: «ما از اقدام پارلمان اروپا در تصویب این قطعنامهٔ اضطراری تاریخی، با چنین اکثریت قاطعی، در محکومیت آزار و سرکوب بهائیان در ایران تقدیر میکنیم.»
آقای بِنِدِتی افزود: «کشورهای اروپایی و نهادهای اتحادیۀ اروپا برای چندین دهه از حقوق بهائیان ایران حمایت کردهاند و در سالهای اخیر، همزمان با تشدید آزار و سرکوب بهائیان از سوی حکومت ایران، این حمایتها حتی مستحکمتر و قاطعتر نیز شده است. اکنون خواستۀ اروپا از مقامهای ایران روشن است: آنان باید سیاستهای تبعیضآمیز خود علیه بهائیان را لغو کنند و همۀ حقوقِ تضمینشده برای بهائیان در میثاقهای بینالمللی حقوق بشر را ــ که ایران سالهاست از امضاکنندگان آنهاست ــ به ایشان اعطا کنند.»
اتحاد نمایندگان پارلمان اروپا در دفاع از حقوق بهائیان ایران
چندین نمایندۀ پارلمان اروپا در جریان بحثی که پیش از رأیگیری انجام شد، در حمایت از بهائیان ایران سخن گفتند. هانا نویمن (Hannah Neumann)، نمایندۀ آلمان و رئیس هیئت روابط با ایران در پارلمان اروپا ، گفت: «حکومتی که مردم را به دلیل باور دینی یا جنسیت آنان زندانی میکند، قوی نیست بلکه هراسان است.رژیمی که خانههای بهائیان را مصادره میکند، قدرتمند نیست، بلکه فقط نشان میدهد تا چه اندازه خود از درون متزلزل و آسیبپذیر است.
هانا نویمن با اشاره به این واقعیت که اکثریت بهائیانی که در ایران تحت پیگرد قضایی قرار گرفتهاند زن هستند، افزود: «وقتی صدای یک زن را خاموش میکنید، صدای او از طریق میلیونها نفر باز میگردد.»
دانوشه نرودووا (Danuse Nerudova)، نمایندۀ جمهوری چک در پارلمان اروپا، این سرکوب را «الگویی مستمر از استبداد» و «تلاشی برای محو تاریخ و هویت یک جامعهٔ کامل» خواند. اِوین اینسیر (Evin Incir)، نمایندۀ سوئد در پارلمان اروپا، نیز افزود که سیاستهای حکومت ایران علیه بهائیان «آزار و سرکوب عامدانه و برنامهریزیشده» و «جنایت حکومتیِ سازمانیافته علیه بشریت» است.
میریام لکسمن (Miriam Lexmann)، نمایندهٔ اسلواکی در پارلمان اروپا، بهائیان را «نمونهای برای مردم سراسر جهان» توصیف کرد، زیرا آنان «در برابر آزار و سرکوب و بیعدالتی، با شجاعت و استقامتی چشمگیر از یکدیگر و از هموطنان خود حمایت میکنند.»
هلموت براندشتتر (Helmut Brandstätter)، نمایندهٔ اتریش در پارلمان اروپا، گفت: «پیام ما روشن است: بهائیان تنها نیستند؛ زنان در ایران تنها نیستند.»
دانوشه نرودووا (Danuse Nerudova) نیز گفت: «اروپا باید در کنار بهائیان و همۀ اقلیتهای دینی بایستد.» دنیل آتارد (Daniel Attard)، نمایندهٔ مالت و نایب رئیس هیئت روابط با ایران در پارلمان اروپا، تأکید کرد: «حرفِ بیعمل از کسی محافظت نمیکند. اگر حکومت ایران از بهرسمیتشناختن بهائیان و حقوق اساسی آنان سر باز میزند، اتحادیۀ اروپا باید با اِعمال فشار واقعی پاسخ دهد.»
مطالبات بیسابقه برای آزادی دینی بهائیان ایران
این قطعنامۀ اضطراری همچنین سرکوب فزاینده بهائیان و نیز تمامی اشکال سرکوب اقلیت های دینی و قومی و زنان را «به شدت محکوم می کند» و خواستار توقف فوری تبعیض، آزار و اذیت، بازداشت های خودسرانه، مصادره اموال و سایر موارد نقض حقوق بنیادین شده است.
پارلمان اروپا همچنین تأکید کرد که بهائیان و سایر افرادی که بهخاطر دین یا عقیدۀ خود زندانی شدهاند، از جمله افرادی که با اتهامات ساختگیِ «اقدام علیه امنیت ملّی» یا «توهین به مقدسات» در حبس هستند، باید «فوراً» آزاد شوند.
این قطعنامه با ابراز «نگرانی عمیق» اعلام کرد که اکنون زنان، بیش از نیمی از بهائیانی را تشکیل می دهند که در ایران تحت پیگرد قضایی قرار دارند و به بیش از ۱۲۰۰ پرونده قضایی علیه بهائیان در سال گذشته اشاره کرد. پارلمان اروپا تاکید کرد که احکام ناعادلانه و بی اساس علیه چند زن بهائی — از جمله مهوش ثابت و فریبا کمال آبادی — باید لغو شود.
این قطعنامه همچنین تصریح کرد که حکومت ایران باید «تمام دارایی های مصادره شده» متعلق به بهائیان را بازگرداند، به قربانیان نقض حقوق اقتصادی غرامت بپردازد و امکان دسترسی بهائیان به تحصیل، اشتغال و سایر خدمات اساسی را فراهم کند. نمایندگان پارلمان اروپا افزودند که آرامستانهای بهائیان نیز، دیگر نباید مصادره یا مورد هتک حرمت قرار گیرند؛ وضعیتی که در تهران، اهواز، رفسنجان، کرمان، همدان و سایر نقاط کشور دیده شده است.
این قطعنامه از نهادها و مقامهای اتحادیه اروپا و کشورهای عضو میخواهد که در تعاملات دوجانبهٔ خود با حکومت ایران، وضعیت رو به وخامت حقوق بشر در این کشور ــ از جمله نقض آزادی دین یا عقیده ــ را مطرح کنند و تحریمهایی را علیه قضات، دادستانها و مقامهای اطلاعاتی حکومت ایران که مسئول آزار و سرکوب بهائیان هستند اعمال کنند.
پارلمان اروپا همچنین از رئیس این نهاد خواست که/دستور داد تا این قطعنامۀ اضطراری را به نهادهای اروپایی، کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا و بهویژه مقامات ارشد حکومت ایران ابلاغ کند.
حمایتهای پیشین اروپا از حقوق بهائیان ایران
این قطعنامۀ اضطراری به دنبال سه قطعنامۀ دیگر پارلمان اروپا تنها در یک سال گذشته صادر شده است که در آنها به آزار و سرکوب بهائیان ایران اشاره شده بود؛ اقدامی که نشانی واضح از اجماع پایدار و نگرانی فزایندۀ تمامی جریانهای سیاسی اروپا دربارۀ ضرورت اقدام فوری است. پارلمان اروپا پیش از این نیز سه قطعنامۀ اضطراری دیگر را در نوامبر ۲۰۲۴، ژانویۀ ۲۰۲۵ و آوریل ۲۰۲۵ تصویب کرده بود که در هریک از آنها، آزار و سرکوب سازمانیافته و مستمر بهائیان در ایران محکوم شده و از حکومت ایران خواسته شده بود تا حقوق بنیادین آنان را رعایت و تضمین کند.
در اوایل سال جاری، ۱۲۵ نماینده پارلمان اروپا و سایر پارلمان های اروپایی نیز در بیانیهای مشترک توجه افکار عمومی را به تشدید آزار و سرکوب زنان بهائی در ایران جلب کردند و خواستار واکنش فوری و قاطع جامعه بین المللی شدند.
در سال گذشته نیز ۲۴ نمایندۀ پارلمان اروپا از گروههای گوناگون سیاسی، سه پرسش پارلمانی را خطاب به کایا کالاس (Kaja Kallas)، نمایندۀ عالی اتحادیۀ اروپا در امور سیاست خارجی و امنیت، مطرح کردند تا نگرانی خود را نسبت به گستردگی آزار و سرکوب بهائیان در ایران، کارزار نفرتپراکنی مذهبی و سوءاستفادۀ حکومت از بنیادها و نهادهای مالی حکومتی برای مصادرۀ اموال متعلق به بهائیان ابراز کنند.
